NIE dla pośpiesznych i nieprzemyślanych zmian w Kodeksie wyborczym!

Sta­no­wi­sko orga­ni­za­cji społecznych

Jako orga­ni­za­cje obser­wu­ją­ce od lat pro­ces wybor­czy w Pol­sce oraz wspie­ra­ją­ce roz­wój demo­kra­cji i spo­łe­czeń­stwa oby­wa­tel­skie­go z nie­po­ko­jem przyj­mu­je­my roz­po­czę­te w Sej­mie pra­ce nad pro­jek­tem nowe­li­za­cji Kodek­su wybor­cze­go, wpro­wa­dza­ją­cym dale­ko idą­ce zmia­ny w pro­ce­sie orga­ni­za­cji i prze­pro­wa­dze­nia wyborów.

Pro­ble­mu nie sta­no­wi jedy­nie ter­min (usta­wa praw­do­po­dob­nie nie zosta­nie przy­ję­ta na 6 mie­się­cy przed zarzą­dze­niem wybo­rów, co jest wyma­ga­ne przy wpro­wa­dza­niu istot­nych zmian w pra­wie wybor­czym), ale przede wszyst­kim tryb tych zmian – bez kon­sul­ta­cji spo­łecz­nych, osza­co­wa­nia ich kosz­tów i dopre­cy­zo­wa­nia regu­la­cji. Naru­sza to zasa­dy dobrej legi­sla­cji, ale przede wszyst­kim pod­wa­ża zaufa­nie do wybo­rów i spo­so­bu ich prze­pro­wa­dza­nia, któ­re sys­te­ma­tycz­nie male­je wśród wyborców.

Pró­bu­je się zatem w roku wybor­czym wpro­wa­dzić obszer­ne, róż­no­rod­ne i przede wszyst­kim nie­do­pra­co­wa­ne zmia­ny, któ­re szcze­gól­nie ude­rza­ją w kon­tro­lę pro­ce­su wybor­cze­go, a jed­no­cze­śnie w spo­sób nad­mier­ny zwięk­sza­ją rolę rzą­du w orga­ni­za­cji wyborów.

Pro­jekt usta­wy pro­po­nu­je mię­dzy innymi:

• odej­ście od wyłącz­nie sędziow­skich skła­dów okrę­go­wych i rejo­no­wych komi­sji wybor­czych oraz zastą­pie­nie sędziów “oso­ba­mi z wykształ­ce­niem praw­ni­czym”, co budzi oba­wy o sto­pień gwa­ran­cji dla zacho­wa­nia bez­stron­no­ści i nie­za­leż­no­ści orga­nów wyborczych,
• prze­ka­za­nie rzą­do­wi admi­ni­stro­wa­nia reje­strem wybor­ców, co ozna­cza cen­tra­li­za­cję i zarzą­dza­nie dany­mi wybor­ców de fac­to bez żad­nej zewnętrz­nej kontroli,
• wpro­wa­dze­nie diet dla mężów zaufa­nia, uza­leż­nia­jąc ich wypła­tę od prze­wod­ni­czą­ce­go komi­sji, co ozna­cza, że wyna­gro­dze­nie oso­by kon­tro­lu­ją­cej zale­ży od pod­pi­su oso­by, któ­rej pra­ca ma być kontrolowana,
• obo­wią­zek zgła­sza­nia obser­wa­to­rów spo­łecz­nych i mężów zaufa­nia w celu umoż­li­wie­nia im prze­sy­ła­nia zare­je­stro­wa­nych fil­mów i zdjęć zawie­ra­ją­cych nie­pra­wi­dło­wo­ści w pro­ce­sie wybor­czym na spe­cjal­nie stwo­rzo­ną – nie­ist­nie­ją­cą dzi­siaj i nie­spraw­dzo­ną – plat­for­mę inter­ne­to­wą oraz wymóg nie­zwłocz­ne­go usu­nię­cia tych tre­ści z wła­snych apa­ra­tów i tele­fo­nów, co unie­moż­li­wia wyko­rzy­sta­nie nagra­nia jako dowo­du przed wymia­rem sprawiedliwości,
• przy­zna­nie admi­ni­stra­cji rzą­do­wej upraw­nie­nia do zarzą­dza­nia tymi nagra­nia­mi oraz listą wszyst­kich mężów zaufa­nia i obser­wa­to­rów spo­łecz­nych, któ­rzy mogą poten­cjal­nie prze­ka­zać nagra­nia pro­ce­su wyborczego,
• zmia­ny i uła­twie­nia w dostę­pie do loka­li wybor­czych, pre­zen­to­wa­ne jako pro­fre­kwen­cyj­ne, skie­ro­wa­ne zosta­ły do miesz­kań­ców małych miej­sco­wo­ści. Pomi­ja się jed­no­cze­śnie pro­ble­my wyni­ka­ją­ce ze zbyt dużych obwo­dów wybor­czych w mia­stach, a tak­że z trud­no­ści, któ­re z gło­so­wa­niem mają oby­wa­te­le miesz­ka­ją­cy za gra­ni­cą. Dodat­ko­wo nie wska­zu­je się, jak roz­wią­zać pro­blem rekru­ta­cji i prze­szko­le­nia człon­ków ok. 6 tys. nowych obwo­do­wych komi­sji wybor­czych, któ­re mia­ły­by powstać na sku­tek wpro­wa­dzo­nych zmian.

Jako orga­ni­za­cje zaan­ga­żo­wa­ne w obser­wa­cję pro­ce­su wybor­cze­go, a tak­że dba­ją­ce o demo­kra­tycz­ne pod­sta­wy praw­ne prze­pro­wa­dze­nia wybo­rów wzy­wa­my do zanie­cha­nia prób zmian w Kodek­sie wybor­czym ze wzglę­du na czas i tryb ich wpro­wa­dze­nia oraz zawar­te w pro­po­no­wa­nej usta­wie treści.

Nasze dzia­ła­nia jako orga­ni­za­cji spo­łecz­nych nakie­ro­wa­ne są przede wszyst­kim na zwięk­sze­nie aktyw­ne­go udzia­łu oby­wa­te­li w pro­ce­sie wybor­czym, a tak­że zaufa­nia do wybo­rów i ich wyni­ku. Tym bar­dziej ubo­le­wa­my, że nie dopusz­czo­no odpo­wied­nio wcze­śnie do publicz­nej dys­ku­sji o zmia­nach w pra­wie wybor­czym, a oce­na pro­po­no­wa­nych zmian odby­wa się tyl­ko w kon­tek­ście zbli­ża­ją­cych się wyborów.

Jest to ozna­ka bra­ku sza­cun­ku wobec uczest­ni­ków pro­ce­su wybor­cze­go: admi­ni­stra­cji wybor­czej, samo­rzą­dów, przy­szłych kan­dy­da­tów, a przede wszyst­kim nas – obywateli.

Fun­da­cja Odpo­wie­dzial­na Polityka

Komi­tet Obro­ny Demo­kra­cji – Oby­wa­tel­ska Kon­tro­la Wyborów

Obser­wa­to­rium Wyborcze

Akcja Demo­kra­cja

Alliance4Europe

Euro­pe­an Fem Institute 

Forum Oby­wa­tel­skie­go Roz­wo­ju – FOR

Fun­da­cja Cen­trum im. Pro­fe­so­ra Bro­ni­sła­wa Geremka

Fun­da­cja dla Polski

Fun­da­cja Grand Press

Fun­da­cja im. Ste­fa­na Batorego

Fun­da­cja Kon­gres Oby­wa­tel­skich Ruchów Demokratycznych

Fun­da­cja Panoptykon

Fun­da­cja Pro Diversity

Fun­da­cja Pro Edu Cadis

Fun­da­cja Roz­wo­ju Spo­łe­czeń­stwa Informacyjnego

Fun­da­cja Stocznia

Fun­da­cja trzeci.org 

Fun­da­cja Wolności

Fun­da­cja Wol­no­ści Gospodarczej

Gre­en REV Institute

Hel­siń­ska Fun­da­cja Praw Człowieka

Ini­cja­ty­wa Wol­ne Sądy

Insty­tut Spraw Publicznych

Kam­pa­nia Prze­ciw Homofobii

Kon­gres Świeckości

Oby­wa­te­le RP

Ogól­no­pol­ska Fede­ra­cja Orga­ni­za­cji Poza­rzą­do­wych 

Otwar­ta Rzecz­po­spo­li­ta – Sto­wa­rzy­sze­nie prze­ciw Anty­se­mi­ty­zmo­wi i Ksenofobii 

Pro­test z Wykrzyknikiem

Sieć Oby­wa­tel­ska Watch­dog Polska

Sto­wa­rzy­sze­nie 61 / MamPrawoWiedziec.pl

Sto­wa­rzy­sze­nie Adwo­kac­kie Defen­sor Iuris

Sto­wa­rzy­sze­nie Eko­lo­gicz­ne EKO-UNIA, Wro­cław

Sto­wa­rzy­sze­nie Euro­pej­ska Demo­kra­cja – Nadzie­ja i Otwartość

Sto­wa­rzy­sze­nie Ini­cja­ty­wa Oby­wa­tel­ska Pro Civium

Sto­wa­rzy­sze­nie “Jeste­śmy Razem” w Kali­szu Pomorskim

Sto­wa­rzy­sze­nie Klucz Stop Spo­łecz­nym Wykluczeniom.

Sto­wa­rzy­sze­nie Kon­gres Kobiet

Sto­wa­rzy­sze­nie Pro­ku­ra­to­rów LEX SUPER OMNIA

Sto­wa­rzy­sze­nie Rado­mia­nie dla Demokracji

Sto­wa­rzy­sze­nie Sędziów Pol­skich IUSTITIA

Sto­wa­rzy­sze­nie Sędziów THEMIS

Sto­wa­rzy­sze­nie Szla­kiem Kobiet 

Sto­wa­rzy­sze­nie Wio­sna bez Barier 

Sto­wa­rzy­sze­nie Wol­ność Rów­ność Demokracja

Towa­rzy­stwo Dzien­ni­kar­skie, Warszawa

Queer UW

Sto­wa­rzy­sze­nie Nowa Idea