Nasze propozycje do założeń budżetu obywatelskiego

Wczo­raj minął ter­min zgła­sza­nia uwa­gi i pro­po­zy­cji do zało­żeń budże­tu oby­wa­tel­skie­go w Lubli­nie. Zachę­ca­li­śmy miesz­kań­ców i orga­ni­za­cje poza­rzą­do­we­go do prze­sy­ła­nia swo­ich opi­nii. Wie­my od kil­ku osób, że wysła­ły swo­je prze­my­śle­nia. My rów­nież to zro­bi­li­śmy. Poni­żej zamiesz­cza­my wszyst­kie 26 naszych propozycji:

Pula budże­tu dla obywateli.

1. Uwa­ża­my, że wyso­kość środ­ków finan­so­wych prze­zna­czo­nych do reali­za­cji budże­tu oby­wa­tel­skie­go nie jest naj­waż­niej­sza. Powin­na ona uwzględ­niać moż­li­wo­ści finan­so­we mia­sta, ale z dru­giej stro­ny być repre­zen­ta­tyw­na (np. we Wro­cła­wiu, w 2013 roku pula wynio­sła 0,11% budże­tu mia­sta, dla porów­na­nia w Kra­śni­ku w 2014 roku jest to ok. 2%). Dokład­na kwo­ta powin­na być zna­na już na eta­pie skła­da­nia wniosków.

2. Suge­ru­je­my podział puli środ­ków na dwie czę­ści, uwzględ­nia­ją­ce zada­nia ogól­no­miej­skie i lokal­ne (w pro­por­cji 1:1). Środ­ki na pro­jek­ty lokal­ne powin­ny być przy­dzie­lo­ne dla miesz­kań­ców każ­dej dziel­ni­cy (każ­dej po rów­no lub pro­por­cjo­nal­nie w odnie­sie­niu do licz­by mieszkańców).

Np. gdy­by pula na cały budżet oby­wa­tel­ski wynio­sła 10 mln zł, pro­po­nu­je­my prze­zna­czyć z niej 5 mln zł na pro­jek­ty ogól­no­miej­skie oraz po 185 tys. zł na pro­jek­ty lokal­ne w każ­dej dzielnicy.

Takie roz­wią­za­nie zapew­ni zabez­pie­cze­nie środ­ków na miesz­kań­ców mniej­szych dziel­nic (w Gdań­sku był podział na okrę­gi, stwo­rzo­ne z kil­ku dziel­nic w wyni­ku cze­go wygra­ły pro­jek­ty z tych, gdzie jest wię­cej miesz­kań­ców). Zwra­ca­my uwa­gę, że oba­wy o „prze­gło­so­wa­nie” przez więk­sze dziel­ni­ce zwra­ca­li też miesz­kań­cy na spo­tka­niach konsultacyjnych.Przy zasto­so­wa­niu powyż­sze­go podzia­łu, nale­ży jasno okre­ślić, jakie pro­jek­ty będą kwa­li­fi­ko­wa­ne do kate­go­rii pro­jek­tów ogólnomiejskich.

Wypra­co­wa­nie osta­tecz­nej wer­sji BO.

3. Pro­po­nu­je­my, aby osta­tecz­ną wer­sję budże­tu oby­wa­tel­skie­go usta­li­ła komisja/rada, w skład któ­rej wej­dą przed­sta­wi­cie­le władz samo­rzą­do­wych, rad dziel­nic i orga­ni­za­cji pozarządowych/mieszkańców, w pro­por­cji 3:1:3 (lub podob­nej, któ­ra nie zapew­ni więk­szo­ści bez­względ­nej dla któ­rej­kol­wiek ze stron), z zastrze­że­niem, że ten zespół nie powi­nien liczyć wię­cej niż 15 osób. Spo­tka­nia zespo­łu powin­ny być jaw­ne i otwarte.

4. War­to, aby w w/w zespo­le zna­lazł się przed­sta­wi­ciel Zarzą­du Dróg i Mostów oraz żeby sam ZDiM był świa­do­my, na czym pole­ga budżet obywatelski.

Zgła­sza­nie pro­jek­tów przez mieszkańców.

5. Licz­ba pod­pi­sów popar­cia pod pro­jek­tem do budże­tu oby­wa­tel­skie­go powin­na być na tyle wyso­ka, aby zapo­biec moż­li­wo­ści spa­ra­li­żo­wa­nia pra­cy przy BO poprzez bar­dzo dużą listę zgło­szeń, z dru­giej jed­nak nie­wy­gó­ro­wa­na, aby nie utrud­niać miesz­kań­com moż­li­wo­ści zgła­sza­nia swo­ich pomy­słów. Pro­po­nu­je­my, aby dla pro­jek­tów ogól­no­miej­skich wystar­czy­ło zebra­nie 70 pod­pi­sów popar­cia a dla lokal­nych 30.

6. Zbie­ra­nie pod­pi­sów będzie zapew­ne wyma­ga­ło poda­nia adre­su zamiesz­ka­nia i nume­ru pesel, co może znie­chę­cić miesz­kań­ców do pod­pi­sy­wa­nia się pod pro­jek­ta­mi. W związ­ku z tym nale­ży stwo­rzyć moż­li­wo­ści uła­twia­ją­ce szu­ka­nie popar­cia, np. poprzez umoż­li­wie­nie zbie­ra­nia pod­pi­sów przez inter­net oraz poprzez orga­ni­za­cję spo­tkań dla miesz­kań­ców w dziel­ni­cach na eta­pie skła­da­nia pro­jek­tów (mogli­by na nich pre­zen­to­wać swo­je pro­jek­ty i zbie­rać podpisy).

7. Bazu­jąc na doświad­cze­niu z reali­za­cji pilo­ta­żo­we­go BO w Lubli­nie w ubie­głym roku, zwra­ca­my uwa­gę na wymóg okre­śle­nia orien­ta­cyj­nej kwo­ty reali­za­cji pro­jek­tu. Miesz­kań­cy naj­czę­ściej nie mają poję­cia jak taki koszt wyli­czyć. Dla­te­go należy

- udo­stęp­nić im infor­ma­cje obra­zu­ją­ce kosz­ty „naj­po­pu­lar­niej­szych” inwestycji,

- zapew­nić wspar­cie mery­to­rycz­ne urzęd­ni­ków przy opra­co­wy­wa­niu kart projektów,

- nie odrzu­cać pro­jek­tów, w któ­rym bra­ku­je jedy­nie kosztorysu,

8. Pra­wo do zgła­sza­nia pro­jek­tów powin­ni mieć tyl­ko miesz­kań­cy Lubli­na (czy­li Ci, dla któ­rych nasze mia­sto jest cen­trum inte­re­sów życio­wych), bez wzglę­du na ich wiek, naro­do­wość lub inne cechy.

9. Pro­jek­ty mogą zostać odrzu­co­ne jedy­nie z przy­czyn for­ma­l­no-pra­w­nych, któ­re muszą zostać jasno okre­ślo­ne. Odra­dza­my pró­by wpro­wa­dze­nia zapi­su np. o oce­nie pro­jek­tów pod wzglę­dem „gospo­dar­no­ści”.

Dzia­ła­nia edu­ka­cyj­ne i promocyjne.

10. Bazu­jąc na posia­da­nej wie­dzy, doświad­cze­niu oraz prze­pro­wa­dzo­nych roz­mo­wach w tym tema­cie, pro­po­nu­je­my aby w dzia­ła­nia edu­ka­cyj­ne i pro­mo­cyj­ne zaan­ga­żo­wać orga­ni­za­cje poza­rzą­do­we i rady dziel­nic, np. poprzez zle­ce­nie zada­nia lub/oraz prze­ka­za­niu pew­nej puli środ­ków do dys­po­zy­cji każ­dej rady dziel­ni­cy. Dzia­ła­nia powin­ny być podej­mo­wa­ne we wszyst­kich dzielnicach.

11. Szcze­gól­ną tro­ską w dzia­ła­niach edu­­ka­­cy­j­no-info­r­ma­­cy­j­nych nale­ży objąć gru­py zagro­żo­ne wyklu­cze­niem cyfro­wym i spo­łecz­nym, np. oso­by starsze.

12. Pro­po­nu­je­my, aby stro­na www.budzetobywatelski.lublin.pl zosta­ła ofi­cjal­ną stro­ną budże­tu oby­wa­tel­skie­go w Lublinie.

13. Uwa­ża­my, że przed gło­so­wa­niem, a po opu­bli­ko­wa­niu listy pro­jek­tów zwe­ry­fi­ko­wa­nych pozy­tyw­nie, powin­na się odbyć jesz­cze jed­na tura spo­tkań dla miesz­kań­ców. Jej celem było­by prze­dys­ku­to­wa­nie zgło­szo­nych pomy­słów oraz moż­li­wość ich pre­zen­ta­cji przez autorów.

14. Wszyst­kie spo­tka­nia miesz­kań­ców powin­ny być pro­wa­dzo­ne przez miesz­kań­ców, człon­ków rad dziel­nic lub orga­ni­za­cji poza­rzą­do­wych a nie urzęd­ni­ków, czy rad­nych. Nie mogą one wyglą­dać jak spo­tka­nia miesz­kań­ców z urzęd­ni­kiem. War­to zwró­cić uwa­gę, na taką orga­ni­za­cję miej­sca i cza­su spo­tka­nia, aby zachę­cać przy­by­łych do aktyw­ne­go uczest­nic­twa (np. poprzez usta­wie­nie krze­seł w krąg).

Gło­so­wa­nie.

15. W har­mo­no­gra­mie pre­zen­to­wa­nym na spo­tka­niach kon­sul­ta­cyj­nych, gło­so­wa­nie jest prze­wi­dzia­ne na wrze­sień. Pro­po­nu­je­my prze­su­nąć gło­so­wa­nie na paź­dzier­nik, aby:

- zapew­nić czas dla ini­cja­to­rów pro­jek­tów na pro­pa­go­wa­nie swo­ich pomy­słów wśród mieszkańców,

- zagwa­ran­to­wać moż­li­wość gło­so­wa­nia stu­den­tom, któ­rzy dopie­ro na począt­ku paź­dzier­ni­ka wra­ca­ją z wakacji.

16. Uwa­ża­my, że pra­wo do gło­so­wa­nie powin­ni mieć tyl­ko miesz­kań­cy Lubli­na (czy­li Ci, dla któ­rych nasze mia­sto jest cen­trum inte­re­sów życio­wych), bez wzglę­du na ich wiek, naro­do­wość lub inne cechy.

17. W każ­dej dziel­ni­cy powin­no się zna­leźć co naj­mniej jed­no miej­sce, do gło­so­wa­nia. Obsłu­gę gło­su­ją­cych powin­ny zapew­nić rady dziel­nic (jako gospo­da­rze) oraz urzęd­ni­cy i wolontariusze.

18. Pro­po­nu­je­my, aby poza gło­so­wa­niem sta­cjo­nar­nym i inter­ne­to­wym, wpro­wa­dzić tzw. wędru­ją­cą urnę, prze­zna­czo­ną dla osób cho­rych, star­szych i takich, któ­re nie mogą dotrzeć do miejsc głosowania.

19. W razie udo­stęp­nie­nia gło­so­wa­nia inter­ne­to­we­go, nale­ży zapew­nić wszel­kie środ­ki ostroż­no­ści, unie­moż­li­wia­ją­ce wpły­wa­nie na wynik gło­so­wa­nia oso­bom trze­cim. Wery­fi­ka­cja takie­go gło­so­wa­nia powin­na odby­wać się ina­czej niż np. przez poda­nie imie­nia, nazwi­ska i nume­ru pesel.

20. Gło­so­wa­ne powin­no się odby­wać poprzez umoż­li­wie­nie oce­ny wszyst­kich pro­jek­tów w ska­li (np. 1–5) oraz doda­nie pozy­cji „nie mam zda­nia”. Gło­su­ją­cy może oce­nić dowol­ną licz­bę pro­jek­tów. Taki spo­sób gło­so­wa­nia jest znacz­nie efek­tyw­niej­szy niż gło­so­wa­nie przez posta­wie­nie zna­ku „x” przy wybra­nych pro­jek­cie (co mówi tyl­ko o tym, któ­ry pro­jekt jest uwa­ża­ny za naj­po­trzeb­niej­szy). Umoż­li­wie­nie oce­ny wszyst­kich pro­jek­tów pozwo­li uzy­skać opi­nie miesz­kań­ców na temat wszyst­kich zgło­szo­nych pro­jek­tów. Suge­ru­je­my, aby do reali­za­cji zosta­ły prze­zna­czo­ne pro­jek­ty, któ­re uzy­ska­ją naj­wię­cej punk­tów, przy wymo­gu uzy­ska­nia śred­niej oce­ny powy­żej 3,00 (w przy­pad­ku ska­li 1–5).

21. Pro­po­nu­je­my, aby gło­so­wa­nie trwa­ło co naj­mniej przez 5 dni (w tym jeden dzień wol­ny od pra­cy), aby umoż­li­wić gło­so­wa­nie wszyst­kich chęt­nym mieszkańcom.

Reali­za­cja budże­tu obywatelskiego

22. Z prze­bie­gu spo­tkań kon­sul­ta­cyj­nych wyni­ka, że miesz­kań­cy oba­wia­ją się, że przy­szło­rocz­ny budżet mia­sta będzie uchwa­lać nowa rada mia­sta, któ­ra nie musi przy­jąć wyni­ków gło­so­wa­nia miesz­kań­ców. Nale­ży uczy­nić wszyst­ko, aby ta oba­wa zniknęła.

23. Pro­jek­ty wybra­ne przez miesz­kań­ców w gło­so­wa­niu, muszą zostać zre­ali­zo­wa­ne (naj­le­piej, aby zosta­ły skoń­czo­ne do 31 grud­nia 2015 rok). Spra­woz­da­nie z reali­za­cji poszcze­gól­nych pro­jek­tów powin­no zna­leźć się na stro­nie inter­ne­to­wej urzę­du miasta.

24. Po ogło­sze­niu wyni­ków gło­so­wa­nia nale­ży umoż­li­wić miesz­kań­com moż­li­wość moni­to­ro­wa­nia reali­za­cji zadań, poprzez umiesz­cze­nie na stro­nie inter­ne­to­wej urzę­du (lub stro­nie dedy­ko­wa­nej budże­tu oby­wa­tel­skie­go) har­mo­no­gra­mu prac i danych kon­tak­to­wych do komórek/pracowników odpo­wie­dzial­nych za ich realizacje.

Ewa­lu­acja

25. Po zakoń­czo­nej pro­ce­du­rze prze­pro­wa­dze­nia budże­tu oby­wa­tel­skie­go powin­na się odbyć jego ewaluacja.

Mia­rą suk­ce­su budże­tu oby­wa­tel­skie­go w Lubli­nie będzie nie licz­ba zgło­szo­nych pro­jek­tów czy ilość gło­su­ją­cych, ale zaan­ga­żo­wa­nie miesz­kań­ców (w kon­sul­ta­cje zasad, w dys­ku­sje nad zgło­szo­ny­mi pro­jek­ta­mi oraz ich pro­mo­cję w lokal­nych spo­łecz­no­ściach). Łódź anga­żo­wa­ła miesz­kań­ców np. zle­ca­jąc pro­mo­cję budże­tu oby­wa­tel­skie­go orga­ni­za­cjom poza­rzą­do­wym. Zor­ga­ni­zo­wa­no tam nie tyl­ko spo­tka­nia infor­ma­cyj­ne (w samym maju odby­ło się 36), ale rów­nież spa­ce­ry badaw­cze, indy­wi­du­al­ne porad­nic­two, wyda­no spe­cjal­ną gaze­tę. Podob­ne dzia­ła­nia są prze­wi­dzia­ne rów­nież w tym roku, w tym sześć spo­tkań, na któ­rych miesz­kań­cy będą mogli pre­zen­to­wać swo­je pro­jek­ty i dys­ku­to­wać o nich.