Uwagi do Programu Ochrony Środowiska miasta Lublin

Do 12 stycz­nia 2021 trwa­ły kon­sul­ta­cje Pro­gra­mu Ochro­ny Śro­do­wi­ska dla mia­sta Lublin na lata 2020–2023 z per­spek­ty­wą do roku 2027. Choć nie jeste­śmy spe­ca­mi od tej tema­ty­ki posta­no­wi­li­śmy się przyj­rzeć doku­men­to­wi… Jego treść była dla nas zaskoczeniem!

Z przy­kro­ścią stwier­dza­my, że były to kolej­ne kon­sul­ta­cje, któ­re wpi­sy­wa­ły się w smut­ną lubel­ską tra­dy­cję anty­par­ty­cy­pa­cji. Kon­sul­ta­cje trwa­ły od 23 grud­nia do 12 stycz­nia. Ina­czej mówiąc: okres świą­­te­cz­no-nowo­­ro­cz­ny plus ferie. Infor­ma­cja o roz­po­czę­ciu kon­sul­ta­cji poja­wi­ła się 23 grud­nia przed godzi­ną 14, choć zgod­nie z Uchwa­łą Nr 722/XXVIII/2017 Rady Mia­sta Lublin z dnia 30 mar­ca 2017 r. w spra­wie try­bu i zasad prze­pro­wa­dza­nia kon­sul­ta­cji spo­łecz­nych z Miesz­kań­ca­mi Mia­sta Lublin ogło­sze­nie kon­sul­ta­cji powin­no mieć miej­sce 7 dni przed ich roz­po­czę­ciem! Infor­ma­cja o kon­sul­ta­cjach wca­le nie poja­wi­ła się też na stro­nie dedy­ko­wa­nej miej­skim kon­sul­ta­cjom! W ramach kon­sul­ta­cji prze­wi­dzia­no wyłącz­nie udo­stęp­nie­nie doku­men­tów do wglą­du (były dostęp­ne na stro­nie inter­ne­to­wej). To zaska­ku­je, ponie­waż jest to cał­kiem istot­ny doku­ment, a dla takich w ostat­nim cza­sie orga­ni­zo­wa­no spo­tka­nia kon­sul­ta­cyj­ne on-line, któ­rych naj­więk­szą zale­tą jest ich stresz­cze­nie i moż­li­wość szyb­kie­go pozna­nia cze­go dotyczą.

Czym jest Pro­gram Ochro­ny Śro­do­wi­ska? To jeden z pod­sta­wo­wych doku­men­tów pro­wa­dze­nia poli­ty­ki ochro­ny śro­do­wi­ska. Obo­wią­zek jego przy­go­to­wa­nia wyni­ka z Pra­wa ochro­ny śro­do­wi­ska. Doku­ment w pierw­szej czę­ści zawie­ra cha­rak­te­ry­sty­kę aktu­al­ne­go sta­nu śro­do­wi­ska w Lubli­nie. W czę­ści dru­giej okre­śla nie­zbęd­ne dzia­ła­nia zmie­rza­ją­ce do jego poprawy. Zapi­sa­no je w for­mie obsza­rów inter­wen­cji, dla któ­rych opi­sa­no kie­run­ki dzia­łań, któ­re nale­ży pod­jąć. Dla kie­run­ków przy­pi­sa­no szcze­gó­ło­we zada­nia, np. Ter­mo­mo­der­ni­za­cja obiek­tów uży­tecz­no­ści publicznej.

Pierw­sza rzecz, któ­ra rzu­ca się w oczy – brak okre­śle­nia zadań dla kil­ku kie­run­ków dzia­łań. Auto­rzy dostrze­gli pewien obszar, dla któ­re­go nale­ży pod­jąć inter­wen­cję , jed­nak nie przy­pi­sa­li do tego żad­nych zadań. Ozna­cza to, że żad­ne dzia­ła­nia w tym obsza­rze nie zosta­ną pod­ję­te. Ina­czej mówiąc: mamy pro­blem, ale nie robi­my nic by go roz­wią­zać. Takie zanie­cha­nie zdzi­wi­ło nas tym bar­dziej, że przy­kła­do­wo nie prze­wi­dzia­no żad­nych dzia­łań dla kie­run­ku dzia­ła­nia mała retencja… w sytu­acji, gdy w Lubli­nie jest reali­zo­wa­ny pro­gram złap desz­czów­kę (choć w dale­ko nie wystar­cza­ją­cej ska­li finan­so­wej) czy roz­sczel­nia­ne są utwar­dzo­ne powierzch­nie (ostat­nie nasa­dze­nia na Cho­pi­na i Kra­kow­skim Przed­mie­ściu – ponow­nie na zbyt małą ska­lę). Moż­li­we do reali­za­cji zada­nia opi­sane szcze­gó­ło­wo w innym miej­skim doku­men­cie – Pla­nie Adap­ta­cji do zmian kli­ma­tu Mia­sta Lublin do roku 2030.

W doku­men­cie nie prze­wi­dzia­no zwięk­sze­nia środ­ków na Pro­gram Ogra­ni­cza­nia Niskiej Emi­sji, czy­li na likwi­da­cję źró­deł ogrze­wa­nia zasi­la­nych węglem. Jak poli­czy­li­śmy w obec­nym tem­pie likwi­da­cja kop­ciu­chów zaj­mie co naj­mniej 25 lat. To odle­gła data, sta­now­czo nie akcep­to­wa­na przez miesz­kań­ców Lubli­na. Z naszych sza­cun­ków wyni­ka, że do wymia­ny jest ok. 4000 źró­deł ogrze­wa­nia. Lublin dotu­je wymia­nę tyl­ko ok. 150 pie­ców rocz­nie… Lider w tej dzie­dzi­nie – Kra­ków – dopła­cił do wymia­ny pra­wie 4200 pie­ców w 2019 roku!!! Czy Lublin nie może być jak Kraków?

W pro­gra­mie wpi­sa­no, że z emisją zanie­czysz­czeń pocho­dzą­cych ze źró­deł linio­wych (np. trans­port samo­cho­do­wy) Lublin będzie wal­czył za pomo­cą… budo­wy i remon­tów miejsc posto­jo­wych. Na czym kon­kret­nie mia­ło­by to pole­gać – nie wia­do­mo. Wię­cej miejsc posto­jo­wych to wię­cej samo­cho­dów a wię­cej samo­cho­dów to więk­sze natę­że­nie ruchu i więk­sze zanie­czysz­cze­nie powie­trza. Innym absur­dem jest wal­ka z hała­sem dro­go­wym poprzez… budo­wę i moder­ni­za­cję dróg! Dzia­ła­nie to owszem może przy­czy­nić się do zmniej­sze­nia hała­su, ale nie zawsze tak się dzie­je. Na mapie hała­su z 2017 roku znacz­ne prze­kro­cze­nia hała­su wystę­po­wa­ły tak­że w obrę­bie świe­żo zre­ali­zo­wa­nych inwe­sty­cji np. ul. Zelwe­ro­wi­cza, Muzycz­na, Kra­śnic­ka. Na pro­blem ten wska­zu­ją tak­że miesz­kań­cy, któ­rzy miesz­ka­ją przy moder­ni­zo­wa­nych uli­cach. I choć nie zawsze ich skar­gi pokry­wa­ją się z prze­kro­cze­nia­mi hała­sów to poka­zu­ją, że w odczu­ciu miesz­kań­ców dro­ga wyre­mon­to­wa­na = gło­śna droga.

W Pro­gra­mie zna­la­zły się też naszym zda­niem nie­praw­dzi­we stwier­dze­nia. Przy­kła­do­wo zapi­sa­no, że naj­moc­niej­szą stro­ną mia­sta jest suk­ce­syw­ne wdra­ża­nie Pro­gra­mu ochro­ny śro­do­wi­ska przed hała­sem mia­sta Lublin. Tym­cza­sem pro­gram taki nie był wca­le reali­zo­wa­ny w latach 2014–2018, a Pro­gram na lata 2018–2022 został przy­ję­ty dopie­ro w mar­cu 2019 roku. Nie sły­sze­li­śmy o żad­nych efek­tach jego wdrażania.

Reali­za­cja pro­gra­mu zosta­nie oce­nio­na na posta­wie wskaź­ni­ków, któ­re zosta­ły przy­po­rząd­ko­wa­ne poszcze­gól­nym obsza­rom inter­wen­cji. Dla zagro­że­nia hała­sem wskaź­ni­kiem świad­czą­cym o reali­za­cji tego celu ma być… dłu­gość zmo­der­ni­zo­wa­nych dróg. Nawet, jeśli moder­ni­za­cja dro­gi pod­nie­sie­nie poziom hała­su, czy w dal­szym cią­gu będzie powo­do­wać prze­kro­cze­nie norm hała­su! Z tego powo­du wnie­śli­śmy o zastą­pie­nie tego wskaź­ni­ka­mi inny­mi: spad­kiem odsetka lud­no­ści nara­żonej na ponadnor­ma­tyw­ny hałas dro­go­wy oraz liczbę sku­tecz­nie wdro­żo­nych dzia­łań z Pro­gra­mu ochro­ny śro­do­wi­ska przed hała­sem mia­sta Lublin.

Nie zga­dza­my się tak­że z ryzy­ka­mi, któ­re zosta­ły zapi­sa­ne w Pro­gra­mie. Przy­kła­do­wo w reali­za­cji Pro­gra­mu Ogra­ni­cza­nia Niskiej Emi­sji jako ryzy­ko dostrze­żo­no niskiej zain­te­re­so­wa­nia miesz­kań­ców. Naszym zda­niem dużo więk­szym ryzy­kiem jest utrzy­ma­nie aktu­al­nych, niskich środ­ków na reali­za­cję tego pro­gra­mu. W zada­niu Reali­za­cja dzia­łań wymie­nio­nych w Pro­gra­mie ochro­ny śro­do­wi­ska przed hała­sem mia­sta Lublin w rubry­ce ryzy­ka zapi­sa­no Wyso­ki koszt inwe­sty­cji dro­go­wych. Zgod­nie z pro­gra­mem dzia­ła­nia na lata 2018–2022 osza­co­wa­no na ok. 5 mln zł, czy­li ok. 1 mln zł rocz­nie. Ryzy­kiem jest raczej brak prze­ka­za­nia środ­ków na to działanie.

Ostat­nia zgło­szo­na uwa­ga dot. Zie­lo­ne­go Budże­tu. Jego reali­za­cję wpi­sa­no jako zada­nie do reali­za­cji, oraz jako źró­dło finan­so­wa­nia innych zadań. Pro­blem w tym, że Zie­lo­ny Budżet został w bie­żą­cym roku zli­kwi­do­wa­ny… a w Pro­gra­mie wpi­sa­no, że w bie­żą­cym roku zosta­nie na nie­go wyda­no 2 mln zł!