Jakich zmian potrzebują dzielnice

Zasa­dy funk­cjo­no­wa­nia orga­nów 27 jed­no­stek pomoc­ni­czych samo­rzą­du Mia­sta Lublin regu­lu­ją sta­tu­ty dziel­nic – akty pra­wa miej­sco­we­go uchwa­lo­ne przez Radę Mia­sta Lublin. Obec­nie obo­wią­zu­ją­ce sta­tu­ty zosta­ły uchwa­lo­ne i weszły w życie w 2009 r. Od tego cza­su, czy­li w cią­gu sze­ściu ostat­nich lat Fun­da­cja Wol­no­ści orga­ni­zu­je spo­tka­nia nt. przy­szło­ści rad dzielnic.

funk­cjo­no­wa­nia, człon­ko­wie nie­któ­rych rad dziel­nic prze­ko­na­li się, że opra­co­wa­ny w tym cza­sie sta­tut pozo­sta­wia wie­le do życze­nia zarów­no w sfe­rze kom­pe­ten­cji jak i w kwe­stiach orga­ni­za­cji pra­cy rady i zarzą­du dziel­ni­cy. Co cie­ka­we, nale­ży tu dodać fakt, iż treść tego doku­men­tu była two­rzo­na przy czyn­nym udzia­le jed­no­stek pomoc­ni­czych a goto­wy już sta­tut, jesz­cze przed uchwa­le­niem, został pod­da­ny szcze­gó­ło­wym kon­sul­ta­cjom wła­śnie z przed­sta­wi­cie­la­mi ówcze­snych rad dzielnic.

Przed roz­pa­trze­niem pro­ble­mów natu­ry for­ma­l­no-orga­­ni­­za­­cy­j­nej wyni­ka­ją­cych z bra­ku lub nie­ja­sne­go sfor­mu­ło­wa­nia prze­pi­sów sta­tu­tu, nale­ża­ło­by odbyć dys­ku­sje na temat kom­pe­ten­cji dzia­ła­ją­cych obec­nie rad dziel­nic doty­czą­cych ewen­tu­al­ne­go prze­ka­za­nia zadań do reali­za­cji, współ­de­cy­do­wa­nia o wyso­ko­ści i prze­zna­cze­niu środ­ków budże­tu mia­sta na pra­ce remon­to­we, moder­ni­za­cyj­ne i inwe­sty­cyj­ne w dziel­ni­cy, wpły­wu na kon­cep­cję zago­spo­da­ro­wa­nia dziel­ni­cy, prze­zna­cze­nie tere­nów itp. Nale­ża­ło­by w tym miej­scu zadać 1 pod­sta­wo­we pyta­nie, czy dziel­ni­ca ma ogra­ni­czać się tyl­ko do orga­nu opi­nio­daw­cze­go ? (jak to odby­wa się obec­nie). Są bar­dzo róż­ne roz­wią­za­nia i doświad­cze­nia w tym zakre­sie. W porów­na­niu z taki­mi mia­sta­mi jak Wro­cław, Poznań czy Łódź gdzie jed­nost­ki pomoc­ni­cze funk­cjo­nu­ją na zupeł­nie innych zasa­dach (np. dys­po­nu­ją „wła­snym” budże­tem w ramach budże­tu mia­sta) zakres kom­pe­ten­cji lubel­skich rad i zarzą­dów dziel­nic jest dosyć nie­wiel­ki. Zwięk­sze­nie kom­pe­ten­cji czy nawet prze­ka­za­nie pew­nych zadań dziel­ni­com wią­że się rów­nież z przy­ję­ciem odpo­wie­dzial­no­ści przez prze­wod­ni­czą­ce­go zarzą­du (jako jedy­nej oso­by w radzie dziel­ni­cy mają­cej sta­tus funk­cjo­na­riu­sza publicz­ne­go) np. za naru­sze­nie dys­cy­pli­ny finan­sów publicz­nych. Zakres kom­pe­ten­cji jed­no­stek pomoc­ni­czych zale­ży bez­po­śred­nio od tego jaką wizję for­mu­ły ich dzia­łal­no­ści będzie mia­ła Rada Mia­sta Lublin, mając na uwa­dze rów­nież to, że two­rze­nie jed­no­stek pomoc­ni­czych przez miasta/gminy w Pol­sce nie jest obo­wiąz­kiem, jest fakultatywne.

Wra­ca­jąc do prze­pi­sów obec­nie obo­wią­zu­ją­ce­go sta­tu­tu lubel­skich dziel­nic, nale­ży zauwa­żyć, że pro­ble­my natu­ry pro­­ce­­du­­ra­l­no-orga­­ni­­za­­cy­j­nej zaczy­na­ją się już na eta­pie wybo­ru orga­nów dziel­ni­cy w gło­so­wa­niu taj­nym. Doty­czą one m.in. spo­so­bu wybo­ru i waż­no­ści odda­ne­go gło­su. Prze­pi­sy sta­tu­tu opi­su­ją­ce ele­men­ty, któ­re powi­nien zawie­rać pro­to­kół komi­sji skru­ta­cyj­nej wymu­sza­ją jed­no­cze­śnie wygląd i czę­ści skła­do­we kar­ty do gło­so­wa­nia. Zgod­nie ze sta­tu­tem kar­ta do gło­so­wa­nia powin­na zawie­rać rubry­ki „za”, „prze­ciw” i „wstrzy­mu­ję się” co w przy­pad­ku wybo­rów per­so­nal­nych może rodzić nie­po­ro­zu­mie­nia doty­czą­ce waż­no­ści gło­su. Czy zatem waż­ny jest głos, jeże­li czło­nek rady zagło­su­je jed­no­cze­śnie „za” na jed­ne­go kan­dy­da­ta, „prze­ciw” na dru­gie­go i wstrzy­ma się od gło­su na trze­cie­go z kan­dy­da­tów ? Czy może głos waż­ny jest tyl­ko w przy­pad­ku posta­wie­nia wyłącz­nie jed­ne­go „krzy­ży­ka” „za” jed­nym z kan­dy­da­tów – tego ze sta­tu­tu się nie dowiemy.

Poza tym, w przy­pad­ku gdy rada dziel­ni­cy dzia­ła w nie­peł­nym skła­dzie z powo­du bra­ku kan­dy­da­tów w wybo­rach (np. 12-oso­­bo­­wym, w radzie któ­ra powin­na liczyć 21 człon­ków) to nie ma moż­li­wo­ści wybra­nia peł­ne­go pre­zy­dium rady (3 oso­by), zarzą­du (7 osób) i komi­sji rewi­zyj­nej (min. 3 oso­by). Roz­wią­za­niem może być tu zmniej­sze­nie obli­ga­to­ryj­nej mini­mal­nej liczeb­no­ści skła­du zarzą­du dziel­ni­cy jak rów­nież pre­zy­dium rady.

Kolej­ną spra­wą nie­ure­gu­lo­wa­ną w obec­nym sta­tu­cie jest brak następstw wyni­ka­ją­cych z nie­ter­mi­no­we­go wybra­nia lub nie­wy­bra­nia komi­sji rewi­zyj­nej, jak rów­nież nie­ter­mi­no­we­go pod­ję­cia lub nie­pod­ję­cia uchwa­ły o abso­lu­to­rium dla zarzą­du dziel­ni­cy. Sta­tut wska­zu­je w tych przy­pad­kach kon­kret­ne ter­mi­ny ale nie defi­niu­je kon­se­kwen­cji ich nie­prze­strze­ga­nia. Ma to szcze­gól­ne zna­cze­nie w przy­pad­ku nie­wy­bra­nia komi­sji rewi­zyj­nej, któ­ra ma przy­pi­sa­ny sze­reg zadań. Brak komi­sji rewi­zyj­nej unie­moż­li­wia zgod­ne ze sta­tu­tem np. odwo­ła­nie zarzą­du czy pod­ję­cie uchwa­ły w spra­wie udzie­le­nia abso­lu­to­rium dla zarzą­du dzielnicy.

Odręb­ną kwe­stią jest brak zde­fi­nio­wa­nia sku­tecz­ne­go i ter­mi­no­we­go zawia­da­mia­nia człon­ków rady o posie­dze­niach rady dziel­ni­cy oraz doku­men­to­wa­nia pra­cy zarzą­du dziel­ni­cy. W pierw­szym przy­pad­ku nie­okre­śle­nie ter­mi­nu zawia­do­mie­nia (a nie­rzad­ko i for­my) powo­du­je nie­po­ro­zu­mie­nia człon­ków nie­któ­rych rad dziel­nic z prze­wod­ni­czą­cym rady i zarzą­dem. Nato­miast w dru­giej kwe­stii nasu­wa się pyta­nie, czy zgod­nie ze sta­tu­tem posie­dze­nia zarzą­du powin­ny być w jaki­kol­wiek spo­sób doku­men­to­wa­ne (np. poprzez spo­rzą­dze­nie pro­to­ko­łu – jak w przy­pad­ku posie­dze­nia rady). Obec­ny brak ure­gu­lo­wań powo­du­je to, że każ­da rada może robić to ina­czej lub nie doku­men­to­wać pra­cy zarządu.

Doty­ka­jąc zale­d­wie kil­ku pro­ble­mów zwią­za­nych z doku­men­tem, któ­ry jest pod­sta­wą funk­cjo­no­wa­nia jed­no­stek pomoc­ni­czych w Lubli­nie, nale­ży stwier­dzić, że uzu­peł­nie­nie jego tre­ści oraz wpro­wa­dze­nie zmian w nie­któ­rych jego prze­pi­sach uła­twi­ło­by zarów­no dzia­łal­ność radom dziel­nic jak i nad­zór Pre­zy­den­ta Mia­sta nad nimi. A jeśli cho­dzi o kom­pe­ten­cje jed­no­stek pomoc­ni­czych, zale­ży to od wizji i kie­run­ku zmian jaki Rada Mia­sta może wyzna­czyć radom dziel­nic zarów­no doty­czą­cych ich zwięk­sze­nia jak i ograniczenia.