W arty­ku­le 61 ustęp 1 Kon­sty­tu­cji czytamy:
Ogra­ni­cze­nie pra­wa [do infor­ma­cji] może nastą­pić wyłącz­nie ze wzglę­du na okre­ślo­ne w usta­wach ochro­nę wol­no­ści i praw innych osób i pod­mio­tów gospo­dar­czych oraz ochro­nę porząd­ku publicz­ne­go, bez­pie­czeń­stwa lub waż­ne­go inte­re­su gospo­dar­cze­go państwa.
Usta­wa dopre­cy­zo­wu­je, iż pra­wo do infor­ma­cji publicz­nej pod­le­ga ograniczeniu:
– w zakre­sie i na zasa­dach okre­ślo­nych w prze­pi­sach o ochro­nie infor­ma­cji nie­jaw­nych oraz o ochro­nie innych tajem­nic usta­wo­wo chronionych,
– ze wzglę­du na ochro­nę waż­ne­go inte­re­su gospo­dar­cze­go pań­stwa, jed­nak wyłącz­nie w takim zakre­sie i cza­sie, w jakim udo­stęp­nie­nie infor­ma­cji osła­bi­ło­by zdol­ność nego­cja­cyj­ną lub istot­nie utrud­ni­ło­by ochro­nę inte­re­sów mająt­ko­wych Rze­czy­po­spo­li­tej Pol­skiej lub Skar­bu Państwa,
– ze wzglę­du na pry­wat­ność oso­by fizycz­nej lub tajem­ni­cę przed­się­bior­cy, jed­nak ogra­ni­cze­nie to nie doty­czy infor­ma­cji o oso­bach peł­nią­cych funk­cje publicz­ne lub mają­cych zwią­zek z peł­nie­niem tych funk­cji oraz w przy­pad­ku, gdy oso­ba fizycz­na lub przed­się­bior­ca rezy­gnu­ją z przysługującego
im prawa.
Ponad­to nie moż­na ogra­ni­czać dostę­pu do infor­ma­cji, w szcze­gól­no­ści w postę­po­wa­niu admi­ni­stra­cyj­nym, kar­nym lub cywil­nym, ze wzglę­du na ochro­nę inte­re­su stro­ny, jeże­li postę­po­wa­nie doty­czy władz publicz­nych lub innych pod­mio­tów wyko­nu­ją­cych zada­nia publicz­ne albo osób peł­nią­cych funk­cje publicz­ne – w zakre­sie tych zadań lub funkcji.
Przy­kła­dy ustaw ogra­ni­cza­ją­cych dostęp do infor­ma­cji publicznej:
Przy­kład ustaw ogra­ni­cza­ją­cych dostęp do infor­ma­cji publicznej:
– usta­wa z dn. 25 czerw­ca 1997 r. o świad­ku koron­nym (tajem­ni­ca państwowa) ,
– usta­wa z dn. 20 czerw­ca 1985 r. o pro­ku­ra­tu­rze (tajem­ni­ca pań­stwo­wa i służ­bo­wa oraz zawo­do­wa , postępowania) ,
– usta­wa z dn. 9 stycz­nia 1997 r. Kodeks cel­ny (tajem­ni­ca służbowa) ,
– usta­wa z dn. 6 czerw­ca 1997 r. o Inspek­cji Cel­nej (tajem­ni­ca pań­stwo­wa, służ­bo­wa i skarbowa) ,
– usta­wa z dn. 29 sierp­nia 1997 r. Ordy­na­cja podat­ko­wa (tajem­ni­ca skar­bo­wa jako tajem­ni­ca służbowa) ,
– usta­wa o tajem­ni­cy sta­ty­stycz­nej (tajem­ni­ca sta­ty­stycz­na jako tajem­ni­ca służbowa) ,
– usta­wa z dn. 29 sierp­nia 1997 r. Ordy­na­cja podat­ko­wa (tajem­ni­ca skar­bo­wa jako tajem­ni­ca służbowa) ,
– usta­wa o tajem­ni­cy sta­ty­stycz­nej (tajem­ni­ca sta­ty­stycz­na jako tajem­ni­ca służbowa) ,
– usta­wa z dn. 29 wrze­śnia 1986 r. Pra­wo o aktach sta­nu cywil­ne­go (tajem­ni­ca akt sta­nu cywilnego) ,
– usta­wa z dn. 29 listo­pa­da 1990 r. o pomo­cy spo­łecz­nej ( tajem­ni­ca pomo­cy społecznej) ,
– usta­wa z dn. 13 paź­dzier­ni­ka 1998 r. o sys­te­mie ubez­pie­czeń spo­łecz­nych (tajem­ni­ca ubez­pie­czeń społecznych),
– usta­wa z dnia 29 sierp­nia 1997 r. pra­wo ban­ko­we (tajem­ni­ca bankowa)…
Nie musisz jed­nak pamię­tać o usta­wach ogra­ni­cza­ją­cych dostęp do infor­ma­cji publicz­nej. To pod­miot zobo­wią­za­ny do udo­stęp­nie­nia infor­ma­cji publicz­nej powi­nien wska­zać z jakie­go powo­du nie może udo­stęp­nić wnio­sko­wa­nej infor­ma­cji publicznej.
Dodat­ko­wo nale­ży pamię­tać, iż art. 2 ust. 1 usta­wy o dostę­pie do infor­ma­cji publicz­nej mówi: „Prze­pi­sy usta­wy nie naru­sza­ją prze­pi­sów innych ustaw okre­śla­ją­cych odmien­ne zasa­dy i tryb dostę­pu do infor­ma­cji będą­cych infor­ma­cja­mi publicz­ny­mi”. W prak­ty­ce ozna­cza, to, że jeśli inna usta­wa regu­lu­je dostęp do infor­ma­cji publicz­nych będzie ona mia­ła pierw­szeń­stwo przed usta­wą o o dostę­pie do infor­ma­cji publicz­nej. Przy­kła­dem mogą być tutaj:
– usta­wa o udo­stęp­nia­niu infor­ma­cji o śro­do­wi­sku i jego ochro­nie, udzia­le spo­łe­czeń­stwa w ochro­nie śro­do­wi­ska oraz o oce­nach oddzia­ły­wa­nia na śro­do­wi­sko (infor­ma­cje o śro­do­wi­sku, np. raport oddzia­ły­wa­nia na środowisko),
– usta­wa Pra­wo geo­de­zyj­ne i kar­to­gra­ficz­ne (pań­stwo­wy zasób geo­de­zyj­ny, np. mapa zasad­ni­cza lub ewidencyjna).
Pew­nym rodza­jem ogra­ni­cze­nia w udo­stęp­nia­niu infor­ma­cji publicz­nej obję­ty jest też dostęp do infor­ma­cji prze­two­rzo­nej, któ­rej powsta­nie anga­żu­je duży wysi­łek inte­lek­tu­al­ny po stro­nie urzę­du. Infor­ma­cje takie mogą być udo­stęp­nia­ne jeśli zaj­dzie prze­słan­ka szcze­gól­nie istot­ne­go inte­re­su publicz­ne­go. Nie­ste­ty nigdzie nie zde­fi­nio­wa­ny czym jest szcze­gól­nie istot­ny inte­res spo­łecz­ny. Zda­niem NSA szcze­gól­nie istot­nym inte­re­sem spo­łecz­nym nie będzie sytu­acja, gdy w uzy­ska­niu infor­ma­cji wnio­sko­daw­ca ma wyłącz­nie inte­res wła­sny, będzie nią nato­miast sytu­acja, w któ­rej wytwo­rzo­na infor­ma­cja jest waż­na dla duże­go krę­gu poten­cjal­nych odbior­ców a jej wytwo­rze­nie stwa­rza real­ną, moż­li­wość wyko­rzy­sta­nia uzy­ska­nych danych dla popra­wy funk­cjo­no­wa­nia na przy­kład orga­nu admi­ni­stra­cji, publicz­nej. Nie będzie, więc uza­sad­nie­niem dla udo­stęp­nie­nia infor­ma­cji prze­two­rzo­nej np. pra­ca nauko­wa w wyni­ku, któ­rej powsta­ną reko­men­da­cje dla urzę­du, ponie­waż urząd może z nich wca­le nie sko­rzy­stać. O ist­nie­niu prze­słan­ki szcze­gól­nie istot­ne­go inte­re­su publicz­ne­go decy­du­je pod­miot zobo­wią­za­ny do udo­stęp­nie­nie infor­ma­cji publicz­nej. Pro­wa­dzi to do sytu­acji, w któ­rej udo­stęp­nie­nie infor­ma­cji prze­two­rzo­nej jest uzna­nio­we i róż­no­rod­ne na obsza­rze całe­go kra­ju. Pamię­taj­my, jed­nak, że w sytu­acji, gdy nie może­my uzy­skać infor­ma­cji publicz­nej prze­two­rzo­nej zawsze może­my uzy­skać infor­ma­cją publicz­ną pro­stą i sami ją przetworzyć.