- Poradnik dostępu do informacji publicznej
- Podstawy prawne
- Co to jest informacja publiczna?
- Podmioty zobowiązane do udostępniania informacji
- Ograniczenia w udostępnianiu informacji publicznej
- Jak uzyskać informację publiczną
- Jak napisać wniosek o informację publiczną?
- Wniosek i co dalej?
- Obywatel przed sądem… czyli walka o informację
- Najczęstsze problemy
- Wzory pism
Co to jest informacja publiczna?
W artykule 61 ustęp 1 Konstytucji czytamy:
Obywatel ma prawo do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne. Prawo to obejmuje również uzyskiwanie informacji o działalności organów samorządu gospodarczego i zawodowego a także innych osób oraz jednostek organizacyjnych w zakresie, w jakim wykonują one zadania władzy publicznej i gospodarują mieniem komunalnym lub majątkiem Skarbu Państwa.
Pamiętając, że w artykule 7 Konstytucja określa, że organy władzy publicznej działają na podstawie i w ramach przepisów prawa możemy stwierdzić, iż wszystko co dotyczy władzy publicznej, wydawania pieniędzy publicznych i realizacji zadań publicznych jest informacją publiczną. Przykładowo orzeczenie dyscyplinarne lekarzy są informacją publiczną, ponieważ dotyczą realizacja zadań publicznych. Innym przykładem mogą być umowy gminnej spółki komunalnej, która wykonuje zadania publiczne czy dysponuje majątkiem publicznym.
Podobny zapis znajdziemy w w artykule 1 Ustawy o dostępie do informacji publicznej, która mówi:
Każda informacja o sprawach publicznych stanowi informację publiczną.
Tak szeroka definicja oznacza, iż intencją ustawodawcy była jak największa jawność. Ustawa ta podaje ponadto w art. 6 przykładowy katalog informacji publicznych. Są to m.in. informacje dotyczące:
– polityki wewnętrznej i zagranicznej, w szczególności dotyczące planowanych działaniach władzy ustawodawczej i wykonawczej, projektowania aktów normatywnych, sposobie realizacji, i wykonywania zadań publicznych,
– władz publicznych i podmiotów wykonujących zadania publiczne oraz sposobu ich funkcjonowania, w szczególności dotyczące formy prawnej, przedmiotu działalności, majątku, którym dysponują, trybie działania, sposobie stanowienia aktów publicznoprawnych czy przyjmowania i załatwiania spraw
– danych publicznych, takich jak treść i postać dokumentów urzędowych, treść ocen dokonywanych przez organy władzy publicznej,
– majątku publicznego, w szczególności majątku Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego, dochodach i stratach spółek handlowych, w których podmioty publiczne mają pozycję dominującą.
Większość z wyżej wymienionych informacji powinna znajdować się w Biuletynie Informacji Publicznej, o którym szerzej w części 7.
Dostęp do informacji publicznej nie zamyka się jedynie w kręgu dokumentów, ale pozwala także na dostęp do posiedzeń kolegialnych organów władzy publicznej pochodzących z powszechnych wyborów (np. Rada Powiatu) czy uzyskania informacji przetworzonej w takim zakresie, w jakim jest to szczególnie istotne dla interesu publicznego.
Czym jest informacja przetworzona? Najkrócej mówiąc jest czymś, czego urząd nie posiada i co na nasz wniosek będzie musiał wykonać. Jest to np. zestawienie pewnych danych lub ich analiza. Przykładowo informację przetworzoną będzie informacja ile dębów w zeszłym roku pozwolił wyciąć prezydent miasta. Urząd nie posiada tej informacji w chwili obecnej i w celu jej stworzenia musiałby przeanalizować setki decyzji zezwalających na wycinkę drzew. Przetworzeniem nie jest natomiast wyszukiwanie informacji i ich przekształcanie (np. z formy papierowej w elektroniczną – skanowanie).
Przykłady informacji publicznych:
– faktury opłacone przez urząd, np. za ogrzewanie czy internet,
– projekt budowlany np. komisariatu lub galerii handlowej,
– umowa pomiędzy miastem a deweloperem określająca warunki budowy drogi dojazdowej do osiedla mieszkaniowego i warunki jej przekazania miastu,
– usprawiedliwienie nieobecności radnego podczas posiedzenia Rady Miasta,
– lista osób zatrudnionych w gminnej spółce, które wysłały esemesy premium z telefonów służbowych,
– rejestr korespondencji wychodzącej z urzędu,
– koncepcja zagospodarowania dolin rzecznych zamówiona przez Urząd Miasta