„W naszym interesie” Przewodnik aktywności obywatelskiej dla seniorów
- 23 grudnia 2019
- Aktualności
Masz prawo wiedzieć
Prawo do informacji publicznej
Każdy obywatel ma prawo do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne. Prawo to obejmuje również uzyskiwanie informacji o działalności organów samorządu gospodarczego i zawodowego a także innych osób oraz jednostek organizacyjnych w zakresie, w jakim wykonują one zadania władzy publicznej i gospodarują mieniem komunalnym lub majątkiem Skarbu Państwa.
Prawo do informacji może zatem posłużyć uzyskaniu wiedzy dot. funkcjonowania urzędu lub wydatkowania publicznych pieniędzy. Wniosek o udostępnienie informacji publicznej jest odformalizowany, tzn. że można go wysłać nawet mailem i nie musi być własnoręcznie podpisany. Powinien zawierać trzy elementy:
– treść pytania,
– forma, w jakiej ma być udzielona odpowiedź (np. skan lub wydruk)
– sposób, w jaki chcemy otrzymać odpowiedź (np. mailem lub pocztą tradycyjną).
W Biuletynie Informacji Publicznej miasta Lublin, w zakładce „Informacja publiczna” znajdziesz wykaz odpowiedzi, udzielonych przez urząd miasta na wnioski obywateli o udostępnienie informacji publicznych.
Sprawdź, jak pracują miejscy radni
Na portalu www.lublin.mamprawowiedziec.pl znajdziesz obszerne źródło informacji o pracy lubelskich radnych. Strona zawiera dane kontaktowe do wszystkich miejskich radnych. Ponadto, sprawdzisz jak głosowali do tej pory we wszystkich głosowaniach od początku kadencji. Fundacja Wolności co kilka lat opracowuje Badanie Aktywności Radnych, które pokazuje jak pracują lokalni samorządowcy.
Rejestry umów zawieranych przez administrację publiczną
Rejestr umów to nic innego jak zestawienie umów, zawieranych przez daną instytucję. Dostarczają informacji, na co urzędnicy wydają pieniądze z naszych podatków. Pozwalają monitorować publiczne wydatki a dla samych urzędników pełnią funkcje profilaktyczną przed wydatkowaniem ich w sposób nieracjonalny. W rejestrach znajdziesz informacje o tym, z kim dany urząd zawarł umowę, czego ona dotyczyła, kiedy została zawarta oraz na jaką kwotę opiewa. Instytucje, dla których jawność działania ma duże znaczenie, publikują w nich również treść umów.
Dzięki staraniom Fundacji Wolności zarówno Prezydenta miasta Lublin, Wojewoda Lubelski oraz Marszałek Województwa Lubelskiego opublikowali rejestry zawieranych przez siebie umów. W tabelce obok sprawdzisz gdzie je znaleźć i jakie informacje zawierają.
Nazwa urzędu |
Adres strony z rejestrem |
Częstotliwość aktualizacji |
Co zawiera rejestr |
Urząd Miasta Lublin |
rejestrumow.lublin.eu |
Co miesiąc |
Data zawarcia, kontrahent, przedmiot umowy, kwota umowy |
Urząd Marszałkowski Województwa Lubelskiego |
jawnylublin.pl/rejestr-marszalka |
Co kwartał |
Nr umowy, przedmiot, strona, kwota umowy, data podpisania, termin realizacji umowy |
Lubelski Urząd Wojewódzki |
jawnylublin.pl/rejestr-wojewody |
Co kwartał |
Data zawarcia, strona, przedmiot umowy |
Jawna Gmina w internecie
Niedawno wystartował portal internetowy www.jawnagmina.pl, na którym możemy sprawdzić wydatki dowolnego miasta oraz gminy w Polsce. Ba, mamy nawet możliwość porównać się z innymi. Strona została wykonana przez Fundację Wolności i Forum Lubelskich Organizacji Pozarządowych i ma służyć wsparciu organizacji pozarządowych, które patrzą władzy na ręce.
Umieszczona na stronie porównywarka pozwala wybrać jedną lub kilka gmin. Dla każdej z nich możemy sprawdzić różne kategorie dochodów oraz wydatków. Ponadto na portalu znajdziemy bazę kontaktową organizacji, które patrzą władzy na ręce, kalendarz zawierający daty ważne z punktu widzenia budżetu gminy (np. termin zatwierdzenia projektu budżetu, sprawozdania finansowego, itp).
Masz prawo zgłaszać swoje uwagi
Konsultacje społeczne
Jest to proces, kiedy organ władzy pyta mieszkańców o opinie, uwagi i rekomendacje, celem wypracowania najlepszego rozwiązania dla określonej sprawy publicznej.
Szczegółowe zasady konsultacji społecznych określa rada miasta w uchwale. W Lublinie konsultacjami określono otwarty proces dialogu władz Miasta Lublin z Mieszkańcami, mający na celu podjęcie przez władze optymalnych decyzji w sprawach publicznych, mających wpływ na jakość życia Mieszkańców.
Najczęściej konsultacje społeczne są prowadzone w formie zgłaszania uwag na piśmie (lub elektronicznie) oraz otwartych spotkań z mieszkańcami.
Konsultacje powinny trwać min. dwa tygodnie. A po ich zakończeniu urzędnicy są zobowiązani do przedstawienia raportu uwzględniającego wszystkie zgłoszone uwagi.
Należy jednak pamiętać, że konsultacje nie mają charakteru wiążącego i nawet jeśli więcej mieszkańców poprze nasze uwagi, prezydent nie musi ich uwzględnić.
Informacje o trwających w Lublinie konsultacjach znajdziesz na stronie www.lublin.eu/mieszkancy.
Wniosek o lepsze zaspokojenie potrzeb mieszkańców
Przepisy kodeksu postępowania administracyjnego pozwalają każdemu z nas złożyć wniosek do odpowiedniego organu władzy publicznej. Wnioskować możemy we wszystkich sprawach, które np. przyczynią się do lepszego zaspokajania potrzeb mieszkańców.
Kodeks postępowania administracyjnego Art. 241 Przedmiotem wniosku mogą być w szczególności sprawy ulepszenia organizacji, wzmocnienia praworządności, usprawnienia pracy i zapobiegania nadużyciom, ochrony własności, lepszego zaspokajania potrzeb ludności. |
Wniosek powinniśmy wystosować w formie pisemnej. We wniosku poza powołaniem się na art. 241 kpa (patrz ramka obok) napiszmy o co wnioskujemy, wraz z krótkim uzasadnieniem. Możemy dołączyć zdjęcia lub mapkę, jeśli sprawa tego wymaga. Urząd ma miesiąc czasu na załatwienie naszego wniosku, o czym powinien nas poinformować na piśmie.
Tryb ten warto zastosować do szybkiego załatwienia bieżących spraw, np. dziury w chodniku lub jezdni, usunięcia małej usterki, naprawienia niedziałającej lampy oświetlenia ulicznego.
Petycje
Przedmiotem petycji może być dowolna sprawa, w której żądamy od organu władzy publicznej, podjęcia działań. Może ona w szczególności dotyczyć zmiany przepisów prawa, podjęcia rozstrzygnięcia lub innego działania w sprawie dotyczącej podmiotu wnoszącego petycję, życia zbiorowego lub wartości wymagających szczególnej ochrony w imię dobra wspólnego, mieszczących się w zakresie zadań i kompetencji adresata petycji. Petycja może być złożona w interesie publicznym, a także w interesie podmiotu wnoszącego petycję.
Petycja powinna zawierać:
-
imię i nazwisko lub nazwę organizacji wnoszącej petycję,
-
adres zamieszkania lub siedzibę i adres do korespondencji wnoszącego petycję,
-
oznaczenie podmiotu, do którego kierujemy petycję,
-
przedmiot petycji (czego oczekujemy),
Urząd ma do trzech miesięcy na rozpatrzenie naszej petycji. Jest to dobre narzędzie do upublicznienia naszej sprawy, ponieważ wszystkie złożone petycje muszą zostać opublikowane w Biuletynie Informacji Publicznej, a petycje do rady miasta stają się przedmiotem jej obrad, które są transmitowane i nagrywane.
Inicjatywa uchwałodawcza mieszkańców
Do zadań rady miasta należy między innymi uchwalanie prawa lokalnego. Za każdym razem decyzja wymaga przygotowania odpowiedniego projektu uchwały.
Inicjatywę do składania projektów uchwał w Lublinie posiadają: prezydent miasta, grupa min. trzech radnych a także grupa 300 mieszkańców naszego miasta. Projekt uchwały powinien zawierać podstawę prawną, uzasadnienie oraz mieścić się w zakresie kompetencji rady miasta. Pod projektem należy zebrać podpisy min. 300 mieszkańców Lublina, mających czynne prawo wyborcze. Poza imieniem i nazwiskiem należy podać adres zamieszkania (zgodny z tym zawartym w stałym rejestrze wyborców) oraz podpis.
W ostatnim roku rada miasta poparła projekt mieszkańców dot. wprowadzenia do planu miejskich inwestycji na lata 2019–2021 budowy domu kultury przy ul. Łabędziej (wnioskodawcy zebrali ponad 325 podpisów). Jednak samo zebranie odpowiedniej liczby podpisów nie gwarantuje sukcesu. Rada miasta odrzuciła projekty uchwał w sprawie remontu ulicy Junoszy (ponad 900 zebranych podpisów) oraz obniżenia diet w Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych (ponad 300 podpisów).
Rady Dzielnic głosem mieszkańców
Dzielnice to jednostki pomocnicze gminy. W Lublinie mamy 27 dzielnic. W każdej z nich mieszkańcy wybierają radę dzielnicy na czteroletnią kadencję.
Rada dzielnicy liczy 15 lub 21 członków (w zależności od liczby mieszkańców) a ze swojego składu wybiera zarząd. Na jego czele stoi Przewodniczący zarządu. To on/ona najczęściej nadaje ton działalności rady. Każdy z członków rady otrzymuje niewielką dietę za udział w jej pracach.
Rady dzielnic mają niewielkie kompetencje, głównie pomagają władzom miasta poprzez konsultacje i wydawanie opinii. Czasami miejscy radni uwzględniają stanowisko rad dzielnic przy podejmowaniu decyzji.
Ponadto każda lubelska rada dzielnicy ma do swojej dyspozycji 150 tys. zł rocznie i może ją przeznaczać na zadania własne gminy. To tzw. rezerwa celowa. Jej wielkość jest co roku określana przez Prezydenta w budżecie miasta. Większość z tych środków jest wydawane na remonty i budowę dróg, ulic i chodników, place zabaw i siłownie zewnętrzne, doposażenie szkół i przedszkoli oraz oświetlenie ulic.
Wykaz adresów i kontaktów do poszczególnych rad dzielnic znajdziesz na stronie internetowej urzędu miasta lublin.eu/rady-dzielnic/dzielnice.
Mandat społeczny do działania rad dzielnic jest wciąż niewielki. W ostatnich wyborach udział wzięło zaledwie 12 tys. mieszkańców Lublina (6,8% uprawnionych). Następne wybory odbędą się wiosną 2023 roku.
Rada Seniorów miasta Lublin
Rada Seniorów jest organem doradczym, konsultacyjnym oraz inicjatywnym dla władz miasta. W jej skład wchodzi 14 osób, wybieranych na czteroletnią kadencję. Jej zadaniem jest tworzenie warunków do pobudzania aktywności społecznej.
Obecna kadencja rozpoczęła się w 2019 roku. Funkcję przewodniczącej rady sprawuje pani Alina Gucma, zgłoszona przez Zarząd Okręgowy w Lublinie Polskiego Związku Emerytów, Rencistów i Inwalidów.
Rada Seniorów ma swoją siedzibę w Wydziale Inicjatyw i Programów Społecznych, przy ul. Stanisława Leszczyńskiego 23 (wejście od ul. Przy Stawie). Możesz z nią skontaktować się telefonicznie: 81 466 20 69 lub mailem: rada.seniorow@lublin.eu.
Masz prawo decydować
Budżet obywatelski
Budżet obywatelski to wydzielona część budżetu miasta, o której przeznaczeniu decydują mieszkańcy. Budżet naszego miasta na rok 2020 wynosi 2 536 mld zł a pula o której zadecydują mieszkańcy wyniesie 15 mln zł (0,6% całego budżetu). Wiosną każdego roku rozpoczyna się nabór projektów, które możesz zgłosić na stronie www.obywatelski.lublin.eu.
Każdy ze zgłoszonych projektów przechodzi ocenę formalno-prawną, prowadzoną przez urzędników. Projekty zgodne z przepisami prawa, umiejscowione na terenach miejskich, możliwe do realizacji, trafiają pod głosowanie mieszkańców. Jesienią wybieramy projekty, które chcemy, aby zostały zrealizowane w kolejnym roku. Głosujemy na dwa typy projektów – ogólnomiejskie oraz dzielnicowe. Do realizacji trafiają projekty z największą liczbą głosów (po jednym dzielnicowym w każdej dzielnicy oraz do wyczerpania puli środków spośród ogólnomiejskich).
Referendum lokalne
Referendum jest podstawą demokracji bezpośredniej. Stanowi wyrażenie woli mieszkańców w określonej sprawie. Przepisy stanowią, że referendum lokalne jest ważne, jeśli weźmie w nim udział co najmniej 30% uprawnionych mieszkańców.
W naszym mieście referendum lokalne odbyło się w kwietniu 2019 roku z inicjatywy prezydenta. Dotyczyło wyrażenia zgody na zmianę planu zagospodarowania przestrzennego Górek Czechowskich na zabudowę mieszkalno-usługową na 30 ha w zamian za sfinansowania parku przez właściciela terenu. Choć 2/3 głosujących była przeciwna takim zmianom (22,7 tys. spośród 33,6 tys. głosujących) to rozstrzygnięcie nie było wiążące prawnie, bo frekwencja wyniosła 12,9%.
Referendum jest rzadko stosowanym narzędziem z uwagi na jego koszty oraz nikłe szanse na uzyskanie wymaganej frekwencji. Np. zorganizowanie referendum w sprawie Górek Czechowskich kosztowało 440 tys. zł.
Inicjatywa lokalna
Istotą inicjatywy lokalnej jest pełna kooperacja władz samorządowych i mieszkańców. Łączą oni swoje siły, celem zaspokojenia potrzeb miejscowej społeczności. Mówi się, że inicjatywa lokalna jest najwyższą formą uczestnictwa w życiu publicznym, bo mieszkańcy mogą nie tylko wskazać, co powinno zostać zrealizowane, ale również czynnie uczestniczyć w działaniach, np. budując wymarzony plac zabaw z materiałów otrzymanych od władz gminy. Wkładem mieszkańców w inicjatywy lokalne może być praca, wkład rzeczowy albo pieniądze. Dzięki temu władze oszczędzają na kosztach inwestycji, zaś wspólna realizacja zadania integruje lokalną społeczność. Niektórzy społecznicy uważają ponadto, że osobisty udział w przedsięwzięciu wpływa na większą troskę mieszkańców o zrealizowany projekt.
Aby zrealizować inicjatywę lokalną, powinieneś złożyć odpowiedni wniosek w Biurze Obsługi Mieszkańców. Wzory wniosków znajdziesz na stronie lublin.eu/mieszkancy w zakładce Partycypacja/Inicjatywa lokalna oraz otrzymasz w Biurze Partycypacji Społecznej Urzędu Miasta Lublin. Wypełniony wniosek składasz w Biurze Obsługi Mieszkańców. W razie pozytywnej decyzji prezydenta, po podpisaniu umowy, urząd wspólnie z mieszkańcami przystąpi do realizacji inicjatywy.
Szczegółowych informacji nt. inicjatywy lokalnej w Lublinie udziela Biuro Partycypacji Społecznej: ul. Bernardyńska 3 (Pałac Parysów), 20–109 Lublin, telefon: 81 466 19 54, mail: obywatelski@lublin.eu.
Dobre praktyki
Lubelskie spotkania seniorów LubSenior
W tym roku po raz pierwszy urząd miasta Lublin we współpracy z Targami Lublin SA zorganizował Lubelskie Spotkania Seniorów LubSenior. Przez trzy dni w halach targów odbywały się dyskusje, wystawy, koncerty i liczne wydarzenia skierowane do lubelskich seniorów. Przez te dni przewinęło się kilka tysięcy osób odwiedzających targi. Sukces wydarzenia prawdopodobnie przełoży się na kontynuację wydarzenia w przyszłym roku.
Wydarzenie było okazją do zorganizowania dyżurów miejskich radnych. Pięcioro z nich zdecydowało się poświęcić czas, aby porozmawiać o ważnych problemach. I jak się okazało, tematów było naprawdę sporo – dostosowanie budynków do potrzeb osób z niepełnosprawnością, siatka połączeń komunikacji miejskiej, lokalizacja przystanków. Radnymi, którzy rozmawiali z mieszkańcami byli: Marcin Bubicz, Piotr Choduń, Marcin Nowak, Piotr Popiel oraz Dariusz Sadowski.
Kawiarenki obywatelskie w dzielnicach
Forum Lubelskich Organizacji Pozarządowych przez cztery lata przeprowadziło kawiarenki obywatelskie w niemal wszystkich dzielnicach Lublina. Przedstawiciele organizacji i zaproszeni eksperci spotykali się z organizacjami pozarządowymi działającymi na rzecz seniorów, klubami seniora i grupami nieformalnymi. Dzięki tym spotkaniom powstały raporty dotyczące aktywności obywatelskiej seniorów oraz zebrano informacje o potrzebach i problemach mieszkańców.
Naprawmy to
Od kilku lat na stronie www.naprawmyto.pl/lublin każdy może zgłosić (również anonimowo) awarie w przestrzeni publicznej naszego miasta. Wybrany alert można przyporządkować do jednej z pięciu kategorii: infrastruktura, bezpieczeństwo, budynki, przyroda oraz inne. Problem należy dokładnie opisać, podając dokładną lokalizację. Pomocne będzie też zdjęcie. Administrator portalu przekazuje wszystkie zgłoszone problemy odpowiednim służbom miejskim. Do tej pory portal pomógł rozwiązać ponad 11 tysięcy problemów. Z różnych przyczyn nie udało się naprawić co piątego zgłoszenia. Za prowadzenie portalu odpowiada stowarzyszenie Homo Faber.
Gdzie szukać pomocy
Bezpłatna pomoc prawna
Na terenie Lublina znajdziesz 14 punktów, udzielających bezpłatnych porad prawnych osobom w trudnej sytuacji materialnej lub osobom, które mają 65 i więcej lat. Uzyskasz w nich informacje o stanie prawnym swojej sprawy, prawnicy wskażą sposób rozwiązania, pomogą sporządzić pismo oraz pomogą w mediacji.
Pomoc obejmuje sprawy prywatne z zakresu m. in. prawa rodzinnego, cywilnego, administracyjnego, karnego. Rezerwacji wizyty możesz dokonać na stronie www.rezerwacja.lublin.eu lub pod nr tel. 81 466 1210 (w godzinach pracy urzędu).
Porady i interwencje obywatelskie
Fundacja Wolności zaprasza do biura bezpłatnych porad prawnych i interwencji w sprawach dot. problemów i potrzeb ważnych dla mieszkańców Lublina pow. 60-go roku życia (uwaga! nie pomagamy w indywidualnych sprawach, tylko takich, które dotyczą grupy mieszkańców).
Jeśli mieszkasz w Lublinie, masz więcej niż 60 lat i widzisz problemy dotyczące większej grupy mieszkańców, zgłoś się do nas, a my zajmiemy się tą sprawą.
Możesz do nas napisać na kontakt@fundacjawolnosci.org. Uruchomiliśmy również telefon zaufania 533 363 538. Zgłaszającym gwarantujemy anonimowość.
W ostatnim czasie pomogliśmy np. w uzyskaniu wiedzy, jak wyegzekwować od spółdzielni mieszkaniowej dostęp do dokumentów (uchwały zarządu, statut) oraz zajęliśmy się zgłoszeniem emerytowanego pracownika jednego z urzędów dot. marnotrawstwa publicznych pieniędzy.
Telewsparcie dla Seniorów
Tele 60+ to usługa skierowana do najstarszych mieszkańców Lublina. Od poniedziałku do piątku w godz. 17–20 pod nr telefonu 81 46 66 999 seniorzy mogą otrzymać wsparcie psychologów oraz pełną informację na temat działalności instytucji i organizacji, oferujących różne formy aktywizacji. Wsparcia udzielają wolontariusze Wyższej Szkoły Ekonomii i Innowacji. Opłata jest jak za połączenie lokalne.
Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich
W każdy ostatni piątek miesiąca w godzinach 10–15 w ratuszu (sala nr 3) pracownicy Biura Rzecznika Praw Obywatelskich przyjmują interesantów. Rzecznik stoi na straży wolności i praw człowieka i obywatela, w tym realizacji zasady równego traktowania. Bada, czy na skutek działania lub zaniechania organów władzy publicznej nie nastąpiło naruszenie prawa, zasad współżycia i sprawiedliwości społecznej oraz czy nie doszło do aktów dyskryminacji.„Przewodnik aktywności obywatelskiej dla lubelskich seniorów” powstał w ramach projektu „W naszym interesie”, współfinasowanego ze środków Rządowego Programu na rzecz Aktywności Społecznej Osób Starszych na lata 2014–2020.
Naszą misją jest popularyzacja jawności i zasad dobrego rządzenia celem zwiększania wpływu mieszkańców na samorząd lokalny.
O Fundacji Wolności
Naszą misją jest popularyzacja jawności i zasad dobrego rządzenia celem zwiększania wpływu mieszkańców na samorząd lokalny. Chcemy aby ludzie mieli wiedzę o samorządzie, motywację oraz bezpośredni wpływ na decyzje, władze, wydatki oraz swoje otoczenie.
Czy jesteś świadkiem przewinienia urzędników w Lublinie? A może próbujesz zdobyć ogólnodostępne informacje w urzędzie, ale są zatajane? Pomożemy Ci!
Dbamy o przejrzystość naszej strony. Wszystkie starsze wpisy odnajdziesz w archiwum aktualności.